BAWiPA JESU KHRIH IH HMIN SULLAM

BAWiPA JESU KHRIH IH HMIN SULLAM
 Matt.1:21; Luke 2:11,21

By, Salai Bawisiamthar Sunthang
           
               Minung zozo khalin hmin kan nei cio ih kan Bawipa Jesu Khrih khalin hmin tampi a nei. Asinan minung cu hmin hmuah tha emem si mahhmuah le sual emem hmuh ding kan um hnuaihni. Jesu ve thung cu a hmin a pu thei emem ih a hminpawl hi a sinak le a hnatuan an si cuh fawn. Ziangahtile Jesu cu Pathian Fapa a si ih a hmin khal a suahhlan kum reipi ihsin Profet-pawlih an rak phuan cia mi a si.

A hmin tampi lak ihsin *Bawipa* Jesu * Khrih* timi hmin pathum in kan zoh tlang ding. (Apos.11:17; Rom 1:7 )

1. JESU : tihi mirang ih "Jesus" an timi Greek tawngih ra mi a si. Hebrew tawng cun "Joshua" ( Apos.7:45) an ti. Cun Jesu timi hmin sullam cu "Rundamtu" tinak a si. A hmin Jesu-Rundamtu ti hi a sinak le a hnatuan cu a si cih. Ziangahtile Jesu cu leitlun mi hmuahhmuah rundamtu a si. Curuangah sersiam tu cu leitlun minungpawl in rundam theinak dingah naute in a rung piangsuak. Leitlun mi hmuahhmuah hrangah Le ahleicein a zumtupawl hrangah lungawinak a si. Kan hrang ih naute sunglawi suak mi cu lungawi le aipuang zetin lawm cio uhsi!

2. KHRIH : Khrih timi cu Greek tong ihsi ra mi a siih Hebrew cun "Messiah" tin an ko ih a umzia cu "Hriakthih" tinak a si. Bible sungah hriak hi voi tampi a langih thil phunphun ah an rak hmang theu. Israel Siangpahrang tuantu dingpawl kha Pathianin Profet pakhatkhat hmangin hriak a rak thih theu. Cule Pathianih hriakthih mipawl cu an thianghlim ih zah emem ding khal an si.(ISam.24:6-10; IISam.1:14)
Jesu Khrih cu Pathianih hriakthih mi a siih (Apos. 4:17; Luke 4:18) Israel-paw lih an rak hngakhlap zet mi Messiah a si. Sihmansehla Jews mipawlih an rak hnolnak zarah kannih Gentle-pawl hrangih Pathian hriakthih mi kan Lal le kan Siangpahrang a rung si thei ve ta.
Unau Pathian hriakthih mi Jesu Khrih cu na nun ah na Lal le na Siangpahrang dingah na rak cohlang ve ngah zo maw?

3. BAWIPA : Bawipa timi cu mirangih Lord an timi a umzia cu Lal asilole Bawi (master) tinak a si. Bible sungah Israel-pawl in Siangpahrang an nei theuih an Siangpahrang cu a mipi parah thunei zetin uktu a si. Cun a mipipawl humhim cu a tuanvo a si vekin Siangpahrang cu raldonak khalah ralbawi tumbik a si fawn (IISam.14:4-12; ISiang.8:15). Curuangah zumtupawl nitin Setan ral lakah Jesu Khrih cu kan nun in uktu le in humhimtu ding thabik a si.
Luke 6:46 ah cun "Ka lo sim mipawl tuah siloin ziangah so Bawipa, Bawipa tiah in kawh? Tiin Jesu a lungawi lo thu kan hmu.
Unau Bawipa tiih kan kawh theu mi Jesu  hi a thu thlun cuang siloin Bawipa tiin kan ko ve men pang maw? Bawipa tiih kawh mi cu thuneihnak lam leh sunglawih ih a thupekpawl thlun ding lam a khihhmuh.

Leitlun misualpawl rundam dingih Bawipa Jesu a suah caan ah Tukhaltupawlin a hmaiah kunih an biak bangin tihzah, upatnak thawn thlarau le thutakin kan be ve cio kei uh! Mifimpawl in thil mankhung zetzet an neih mi (Lal hnenih pek awm) thil tha le sunglawi an pek bangin kannih a rundam mi, zumtupawl khal in kan taksa, kan thinlung le kan thlarau in Amah cu sunlawih ve uh si! Ziangahtile Jesu cu Rundamtu, Pathian hriakthih mi kan Bawipa a si. Amen!

A siartu nan zaten X'Mas Cibai le!

NUNAU CITHLAH

Nunau Cithlah
***************
By, Cerboih Pa

Sem.3:15; Isai.7:14
Luk.1:35-37

     Hi leitlun minungpawl kan zate'n cithlahtu kan nei cio ih, a tlangpithu in cithlahtu cu mipa an siih pai' hnam hmin khal kan kengcih. Cun in hringtu cu nunau an si. Asinan nunau in ci an thlah ve dahlo, an hrin mi fale khalin an pai' hnam hmin an keng.
 
     Nunau cithlah kan timi cu mipa telloih fa hrin hi a si. Cun Nunau in thlahtu sinak an co ve theinak dingah khal mipa tello ih fa hrin a ttul. Cumicu minung hrangih thil cang theilo mi a si.

     Mipa tello ih nunau thlah umsun cu Jesu Khrih lawng hi a si. Cucu Thlarau Thianghlim thiltitheinak huham thawngin a si.

MITMU VEKIN

 Salai Bawisiamthar Sunthang

Thuhmaihruai;
Kan taksa peng-pawl lakah a fate zet nan, a sen/ a dum tvk.. rawng a phunphun a mawi le mawi lo ziangkim kan hmuh theinak kan ‘Mitmu’ hi a thupi tuk lawmmam. Hnawm fa takte khal lut pang sehla ziangsiar lo in kan um san men thei dah lo, kan ngeihsak hlehle a si. Kan mit vun le hmul-pawl khal in tha takih kil in an humhim emem mi a si fawn. Zianghman ih dai/tong pang kan siang dah loih kan kilven ringring vekin Bible sung khalah Siangpahrang David cun “ Na mitmu na kilven vekin, I kilveng hram aw!”(Sam.17:8) tiin Pathian a dil a si. Kan Falam Bible sungah hin mitmu timi hi hmun (5) ah (Dan.32:10; Sam.17:8; Thuf.7:2; Zekh.2:8; le Gal.4:15) a lang a si.

1.Pathian in a mitmu tlukin Israel a kilkhawi (Dan.32:10)
Israel- pawl hi Pathian ih hril hleice mi miphun an si vekin Pathian hin a ngeihsak in a duhdawt cuang emem. Anmah dodaltu le ti naatu cu Pathian in a hrem in a bei let ziah a si kha. Ziangahtile “Bawipai’ covo cu a mi israel-pawl an si(Dan.32:10, kjv)ih, amipawlih covo khal Bawipa lawng a si (Tahhla 3:24). Curuangah Israel-pawl hi thlaler ram ih an vahvaih lai caan ah hnam dang, an ralpawl lak in Pathian in amai’ mitmu a kilkhawi tlukin a kilkhawi hai a si.

Zumtu Pathian fatepawl khal hi leitlun semsuah a si hlan in a hrilcia mi kan si. Hi khawvel sual thimpi sungih tlang leng rero mi si hman nungla tih ding dang ziang hman a um lo lawlaw. Pathianih duhdawt ngeihsak emem mi kan si. In dodaltu kan minungpipawl lak khalah zam mei ding kan si lo, Pathian cu kan humhimawknak a si. Leitlun ah hin Pathian mit a leng rero ih zumtupawl in humhim in, in kilveng ringring a si. kan ralpa setan khal in kan parah thu a nei thei lo.

2.Israel daitu cu Pathian ih mitmu dai a si (Zakh.2:8)
Haggai le Zakhariah te pawl hi (520-515 BC), period/caan  khat ih tuan an si. Israel-pawl Babilon sal an tannak ih kir in dodaltu tamzet lakah Temple cu tluangten an sak suak thei sal. Ziangahtile Pathian in a mitmu vekih a kilhim hai ruangah a si. Temple siatsuah hi Pathian in a sianglo/duhlo, ziangahtile cutawk cu amai cennak hmun a si. Curuangah a siatzo mi Temple cu din that in a um sal.
Icor.3:16-17,  “nannih cu Pathian temple nan siih nan sungah Pathian thlarau a ceng ti nan thei lo maw? Zo khal Pathian temple a siatsuahtu cu Pathian in a siatsuah ve ding.” Korrin-pawl hi tisa mi tak an si ko nan Pathian ih temple an si thotho. Sualnak ruangah temple siatsuah a siih cu mi cu tuah that sal ding hi Pathian ih duh mi a si. A tluse mi zumtu pakhat kha tungding sal dingin tuanvo kan nei.  Cun zumtu pakhat parih thil a ti sualtu cun Khrih parah a ti sual a si (I Cor.8:12 Kjv). Curuangah kan ralrin a tul tuk lawmmam, Pathian temple a si mi zumtu kan nun hi kan kilkhawi awk that a tul ih zumtu dangpawl an nun dawngdah ding tla kan ngeih thah san men a ngah lo lawlaw. Paul cun “zumtu dang ka unau ka tluk terlonak ding ah sa khal ka ei non lo mei ding” a ti. A umzia cu zumtu pakhatkhat parih kan tuah mi hi Pathian parih kan tuah tinak a si.
Curuangah zumtu cun kan parih thil tisualtu pawl khal kan thungrul a tul lo, that lonak cu thatnak ih neh sawn ding a si (Rom.12:17-21 siar aw!).

Thu Netnak
Zumtupawl hi Pathian ih duhdawt mi a mitmu vekin neihsak takih a kilkhawi mi kan si ruangah a hnangam um emem i, kan parih thilti sualtu pawl khal Pathian parih tisual an si. Cutluk ih Pathian ih ngaihsak emem mi le an kil khawi that mi kan si vekin kannih a falepawl khal hin Amai’ thu kan ngeihsak le kan kilkhawi that ding hi in phut ve a si. Thufim 7:2 – Ka lo zirhmi thupawl kha na mitmu bangin kilkhawi aw!

BIBLE THIANGHLIM

                                                 By Elihu Hrinte
           Pathian fate pawl cun tu le tu Bible an siar in, an zir tengteng ding a si. Ziangahtile, Pathian thu ngan khum mi, Bible cu cabu dang vekih siar le zir tul mi cabu a si. Sikhalsehla, cabu dang zir dan thawn a bangaw lo; cabu dang zir vekih zir theih mi khal a si lo. Cabu dang cu theih kan duh mi in theihtertu dingah le kanmai duh mi ngahnak dingah kan hmang. Theih duh mi kan neih ruangah siseh, Kan lunglut zawng a si ruangih siar le zir kan si deuh. Bible siar le zir ti mi cu cuvek a si lo, A Bible sung thu ( Pathian thu ) sawnin a siartui nun a hruai ih mah le mah hmuhfiangawknak hmangin Pathian lamah mi a hruai sawn. Pathian thu in kan sinak in theihter lawng si loin Bible cun rundam mi pawlih um dan ding, thuthuk le thutak lamzim a khihhmuh.

                Bible hi Pathian thu dik bik, Kristian hmuahhmuah um dan ding tahfung a sang bikah kan pawmtlang cio. Pathian thawkkhum rori a si. Mi hrekkhat cun hi kan Bible a hramthawk ihsin a cemnak tiang a buih an hmuh dan vek cekciih pawm mai tla a um aw. Hihi mirang cun (Narrative criticism) tiah an ko. Bible ngantu hi milai ve tho an si. Cun Pathian hmanrua an si fawn. An tawngkam le phuahkhawm danah milai tawngkam hmanrua an hmang. Bible hi Pathian thungai rori a si. Cun milai thuhla khal a um fekfek mi a si fawn. Pathian cu milai hnenah a phuanglang-aw ih milai in a rak sawn, milai cun amai tawngkam in a rak ngan. Pathian thu an dawn mi cu anmai fimnak le thiamnak hmangin an ngan. Cumi cu Pathian thu a si. Milaiih sinak zia (Personality) hi Pathian in a siatsuah lo, curuangah miin Pathian Thu ngunngeih zet le cik zetih a zir hi a Thlarau ngaingai a si. A hlawknak khal a tam, zumnak lamah dinghnet dingin a bawm, nunih thil fiang emem cu miin Pathian thu (Bible) hi ngunngeih zet le urhsun zetih a zir tam poh len Pathian aw khal a theifiang ih, Pathian thu a dawngtam cingcing a si. Zumtu diktak Pathian aw a thei duh ngaingai tu cun Bible dingfelnak siar le zir hi a ngai thupiin a nitin Thlarau rawl petu le cawmtuah a hmang rori ding. Kristian nun pitlinnak ziaza khal a nei ding ih, midang hrangah Thlarau rawl Pathian thutak roriih cawmtu khal an si ding. Pacang zetih Bible zir ngamtu si hi zumtui tuanvo diktak cu a si.
“Bible siar dah lo kristian mi santlai ka hmu dah lo” By, D.L Moody.

MORAL REFORMATION

                                                         By; Cerboihpa
-Moral timi cu: "thinlung/khawruahnak/ ngaidan" tvk.. in hun simfiang hnik sehla! (kan theithiam thluh ko pam)
-Reformation timi cu: "tuahthatsalnak" ti si ko.
Curuangah “Moral Reformation” kan ti tikah kan khawruahnak/ thil kan thlirdan(hmuhdan) thleng asilole tuahthatsal tinak a si.

Hi kan khawvel danglam vivo leh thangso vivo ah hin kan thinlung khawruahnak thlengih thinlung thar kan neih thei vivo hi thil tul zet pakhat a si.
Nauhak feltak khal kha tlangval sualtak ah a hung thlengawsal theiih, tlangval sualtak khal hruaitu feltak ah a hung cangsal thei thotho fawn. Cule ahlanih mi zuva tak mei khal kha Moral Reformation ruangah a nun a danglam thluhsal thei thotho. Curuangah Moral Reformation hi a thupi tuk lawmmam.
Cui Moral Reformation cu kan nun/ziaza thalo in thleng, in tuahthasaltu dingah a thupi nasa. Cule cui Moral Reformation kan nunih in thlen theitu leh in thlentu dingih thabik miangmo cu Pathian Thu hi a si.
PATHIAN THU hmangin na moral(khawruahnak) thalo mi kha reform(tuahthasal) awla na thil hmuhdanpawl an danglam dingih na nun khal a danglam vivo thei mei ding. Ziangahtile minung zozo khal hi kan khawruahnak vekih nung le cangvai kan si.
Cuitlunah midangpawlih khawruahnak/ thil an thlirdan/ an duhzawng thalo mi kha ti danglamsak tum bet hrih aw!